ศ.นพ.ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา
คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

กลูโคซามิน เป็นทั้งยาและอาหารเสริมในประเทศไทย ใช้ในข้อเข่าเสื่อม ทั้งนี้เป็นที่รับรู้ว่าไม่มีประสิทธิภาพในการเสริมสร้างข้อหรือกระดูกอ่อนใดๆ ทั้งสิ้น แต่มีผู้ป่วยบางรายใช้แล้วรู้สึกดี โดยไม่มีใครทราบกลไกการออกฤทธิ์แน่นอนในการบรรเทาปวด

ทั้งนี้มีรายงานทางวิทยาศาสตร์บางชิ้นพบว่า กลูโคซามินไปกระตุ้นสารต้านการอักเสบ นัยว่าทำให้ปวดน้อยลง แต่เนื่องจากจำนวนผู้ป่วยที่ได้รับประโยชน์จริงๆ มีค่อนข้างน้อยมาก คำแนะนำของสมาคมโรคข้อของสหรัฐจึงไม่แนะนำให้ใช้ แต่ถ้าผู้ป่วยยืนยันจะใช้ก็ควรให้ลองดูประมาณ 1-2 เดือน ไม่เห็นผลก็ให้เลิกไป

ในประเทศไทยเพียงกลูโคซามินตัวเดียวก่อเหตุประหนึ่งเป็นยาวิเศษ ที่คนไข้ต้องได้รับและควรต้องเบิกได้ โดยให้เหตุผลว่าไม่เป็นอันตรายต่อกระเพาะอาหาร ไต ไม่ก่อให้เกิดเส้นเลือดในหัวใจ หรือในสมองตัน แบบยาแก้ปวดทั่วไป (ชนิดไม่ว่าถูกหรือแพง) เช่น diclofenac (voltaren) ibuprofen (brufen) และตระกูล Coxibs ทั้งหลายเช่น celecoxib (Celebrex) etoricoxib (Areoxia) และเมื่อกินกลูโคซามิน ถึงไม่ได้ผลก็ไม่เป็นไร อย่างไรก็อุ่นใจได้กินยา เป็นกำลังใจหรือที่เรียกว่า placebo effect

จนมาเมื่อวันที่ 23 พฤษภาคม มีรายงานในวารสารสมาคมแพทย์สหรัฐทางจักษุวิทยา (JAMA) ว่าผู้ใช้กลูโคซามีน จะมีความดันในลูกตาสูงขึ้น ทั้งนี้ผู้ป่วยเหล่านี้มีแนวโน้มที่จะมีต้อหินอยู่บ้าง หลังจากกินกลูโคซามิน ความดันในลูกตาสูงขึ้นอย่างชัดเจน และเมื่อหยุดกิน ความดันก็ลดลง

คำเตือนจากรายงานนี้คือผู้ป่วยที่มีข้อเข่าเสื่อม มักเป็นผู้สูงอายุอยู่แล้ว และมักมีปัญหาโรคตาร่วมด้วย โดยเฉพาะต้อกระจก และต้อหิน ทั้งนี้ต้อหินซึ่งเกิดจากความดันน้ำในลูกตาสูง ซึ่งจะทำให้ตาบอดนั้น อาจไม่มีอาการเตือน คือไม่มีอาการเจ็บลูกตาก็ได้ เมื่อใช้กลูโคซามิน สายตาก็จะเลวลงเรื่อยๆ และอาจบอดในที่สุด

เพราะฉะนั้น ถ้าคนไข้ยืนยันที่จะใช้กลูโคซามิน หมอหรือแม้แต่ร้านขายอาหารเสริม ถ้าจะส่งเสริมให้ใช้ ต้องแนะนำผู้ใช้ว่ามีโรคตาต้อหินหรือไม่ ถ้ามีไม่ควรใช้ ถ้าไม่ทราบควรตรวจก่อน ถ้าไม่มีแล้วจะใช้กลูโคซามิน ก็ต้องติดตามตรวจความดันลูกตาเป็นระยะ ทั้งนี้ต้องระลึกไว้เสมอว่า เข่าปวดอาจไม่หาย แถมตาบอดเข้ามาอีก

หมายเหตุ  มีงานวิจัย พบว่า เซซามิน สารสกัดจากงาดำ มีกลไกในการออกฤทธิ์ป้องกัน และรักษาโรคข้อเสื่อมได้เป็นอย่างดี  

โดยเซซามิน จะทำหน้าที่ยับยั้งการทำงานของ อินเตอร์ลิวคิน-1 เบต้า ซึ่งเป็นตัวเร่งและกระตุ้นให้เกิดการทำลายเส้นใยคอลลาเจน และสารชีวโมเลกุลต่างๆ ของเนื้อกระดูกอ่อน ดังนั้น หากผู้มีพฤติกรรมเสี่ยง ได้รับสารเซซามินจากงาดำในปริมาณที่เพียงพอ จะสามารถป้องกันและระงับอาการของโรคข้อเสื่อมและข้ออักเสบได้

ยิ่งกว่านั้น สารเซซามิน ยังช่วยกระตุ้นให้เซลล์สร้างกระดูก แม้ในคนทั่วไป หากได้บริโภคสารเซามินเป็นประจำ ก็จะช่วยเสริมสร้างมวลกระดูก ป้องกันปัญหากระดูกพรุน กระดูกบาง ได้อีกทางหนึ่ง

สนใจเซซามิน ติดต่อศูนย์จำหน่ายเอมมูร่า บ้านน้ำใจ 086 604 7044